Kadınlarda kısırlık nedenleri nelerdir?

Kadınlarda kısırlık nedenleri birçok şekilde olabilmektedir. Genital yoluyla ilgili sahip olduğu organların herhangi birinde bozukluk kısırlığa sebep olabilmektedir. Bunu belirleyebilmek için yumurtalıkla başlamamız lazım öncelikle.

Hanımlarda yumurtalığın çalışmasını sağlayan hipofizden salgılanan uyarıcı hormonların eksik oluşu veya yumurtalığın kendisinin bu hormonlara yeterli cevap veremeyişi, yumurtalığın yapısıyla ilgili sorunlar, genetik kaynaklı sebepler, yumurtalığın genetik olarak doğuştan olmaması veya genetik bazı hastalıklar dolayısıyla yeterince gelişememesi, yumurtalığın içersinde yumurtalığın çalışmasına engel olacak boyutta büyüklükte kistlerin olması ki bunlardan en bilinenlerden bir tanesi çikolata kistidir.

Fakat iyi huylu kötü huylu bütün tümöral yapılar yumurtalığın içerisinde belirgin yer kaplayan lezyonlar yumurtalığın çalışmasını anormal derecelere getirerek etkileyerek kısırlığa sebep olabilir. 

Yumurtalıktan sonra tüplerle ilgili problem olabilir hanımlarda tüplerin bir veya ikisinin kapalı oluşu tıkalı oluşu veya fonksiyonlarını göremeyecek derece hasarlı oluşu geçirdiği enfeksiyonlar dolayısıyla genişlemiş olması içinde sıvı toplanması gibi nedenlerle tüplerin fonksiyonlarını yapamaması diğer bir kısırlık sebeplerini oluşturuyor grup olarak düşünürsek. 

Diğer bir grupta rahimi ilgilendiren hastalıklar rahmin içerisinde oluşan embriyonun tutunmasını implantasyonunu engelleyecek miyomlar, polipler, çok sayıda veya büyük boyutlarda rahim içindeki çocuğun tutunması gereken alanı büyük ölçüde dolduracak hacme sahip olan kitleler rahimin yapısında ki doğumsal anomaliler, rahmin içerisinde rahimi bölen zar oluşu veya doğuştan y şeklinde rahim yapıları veya rahmin ikiye bölünmesi gibi doğumsal anomaliler de gene kısırlığa sebep olabilmektedir. 

Rahim ağzıyla ilgili sorunlar rahim ağzının genel doğumsal anomalileri rahim ağzında sperme karşı antikor oluşması gibi sebepler kısırlığa sebep olabilmektedir bunun yanında tabi normal ilişkide bulunamama, vajinismus gibi rahatsızlıklarda hanımlarda kısırlık sebebi de olabilmektedir.

Kadınlarda kısırlık araştırması ne zaman ve nasıl yapılır?

30 yaşını aşmamış hanımlarda eğer başka bir sağlık problemi yoksa 1 yıl düzenli ilişki olmasına rağmen gebeliğe ulaşılamaması durumunda kısırlık araştırmasına başlamak gerekir. 30 yaşının üzerinde ise 6 aylık süre yeterlidir, 6 aylık sürede gebelik oluşmamışsa araştırmaya geçmek gerekir.

Kısırlık araştırması hanımlarda hormon testleriyle başlar yumurtalığın çalışma düzenini ve rezervini belli eden hormonlar adetin 3. günü bakılır. Rezervini belli eden ayrıca bir hormonumuz var antimülyediyen hormon o adetin herhangi bir gününde bakılabilir. Genel olarak 3. gün hormonlarının analizi yapıldıktan sonra tüplerin açık veya kapalı olup olmadığı rahim filmiyle test edilir. Bugün için elimizde yine rahim filmi hem rahmin yapısı hem de tüplerin kapalı ve açık oluşunu gösteren altın standarttır. 

Hanımlarda yumurtalıkların ultrasonografik olarak değerlendirilmesi 1 yılı beklemeden de rutin kontrollerinde yapılmalıdır fakat bir yıl dolduktan sonra gebeliğe ulaşılamaması durumunda daha detaylı bir ultrasonografik inceleme gerekir. 

Günümüzde artık tedavi modellerinin değişmesi ile sperm antikoru testi rahim ağzındaki yapışkanlık testi gibi testler geçerliliğini yitirmiştir. An itibari ile hanımlara yapılacak olan testler bunlardır. Daha detaylı testler bu testlerin sonucuna göre karar verilerek istenebilir.

Kadınlarda kısırlığa neden olan faktörler nelerdir?

Yumurta rezervlerindeki problemler

Kadınların yumurta rezervleri azalırken kısırlık riski artar. Bunun nedenleri arasında erken menopoz, genetik faktörler, endokrin bozukluklar ve çeşitli sağlık sorunları bulunabilir. Ayrıca, yumurtalıkların radyasyon veya kemoterapi gibi tedavilerle zarar görmesi, yumurtalıkların çalışmamasına neden olabilir. Ayrıca, sigara, alkol ve aşırı kilo gibi yaşam tarzı faktörleri de yumurta rezervlerini azaltabilir.

Kadın kanserleri

Kadın kısırlığı ve kadın kanserleri arasındaki ilişki genellikle daha çok kadın üreme sistemiyle ilgili olarak düşünülür. Örneğin, rahim kanseri ve over kanseri, kadınların yumurtalıkları ile ilgili olarak ortaya çıkabildiği için, bu tür kanserlerin kadın kısırlığına neden olabileceği düşünülür. Ayrıca, rahim kanserinin tedavisinde radyasyon ve kemoterapi gibi yöntemler kullanılır, bu yöntemler yumurtalıkların çalışmasını etkileyebilir ve kadın kısırlığına neden olabilir.

Ayrıca, kadınların üreme sistemiyle ilgili olarak ortaya çıkan kanserlerin bazıları, hormonların rol oynadığı endokrin bozukluklarla ilişkili olabilir. Örneğin, endometrial kanser, yüksek estrogen seviyelerinin neden olduğu endometrium hiperplazisi ile ilişkili olabilir. Bu nedenle, kadın kanserleri ile kadın kısırlığı arasında bir ilişki olabilir.

Ancak, bu ilişki genellikle belirli bir durumda ortaya çıkar ve her kadın için geçerli değildir. Bu nedenle, kadın kısırlığının veya kadın kanserlerinin ortaya çıkması durumunda, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmalısınız.

PKOS

PKOS (Polikistik Over Sendromu) kadınlarda yaygın olarak görülen bir endokrin bozukluktur. PKOS, yumurtalıklarda polikistik oluşumların oluşmasına neden olur. Bu polikistik oluşumlar, yumurtalıklarda yumurtaların büyümesini ve gelişmesini engelleyebilir ve bu da yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Bu nedenle, PKOS kadın kısırlığına neden olabilir.

PCOS'un diğer belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

• Sık adet gecikmeleri
• Aşırı kilo veya obezite
• Ciltte ve saçlarda artmış yağlanma
• Yüksek insülin seviyeleri
• Yüksek androjen hormon seviyeleri

PKOS, tedavi edilebilir bir durumdur. Tedavi, kilo vermek, sağlıklı bir diyet ve egzersiz programı ile birlikte metformin veya diğer ilaçlar ile yapılabilir. Ayrıca, yumurtalıkların çalışmasını teşvik etmek için kullanılan ilaçlar da kullanılabilir. PKOS tedavisi kadın kısırlığının önlenmesine veya tedavisine yönelik olabilir.

Tüplerin hasarlı ya da tıkalı olması

Tüplerin tıkanması veya hasar görmesi, yumurtalıklardan geçen yumurta ile sperm arasında birleşmeyi engelleyebilir ve bu da kadın kısırlığına neden olabilir. Tüplerin tıkanması, tüp bebek gibi tedavileri gerektirebilir. Tüplerin tıkanmasının nedenleri arasında enfeksiyonlar, ameliyat sonrası adezyonlar, endometriozis veya tüp geçişi zorlaştıran kistler bulunabilir.

Hasarlı tüpler de kadın kısırlığına neden olabilir. Tüplerin hasar görmesi, tüp bebek tedavileri ile çözülemeyebilir ve tüplerin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Tüplerin hasar görmesi, örneğin tüp rüptürü, doğumda oluşan hasar veya inflamasyonlar, infeksiyonlar, endometriozis, gibi nedenlerle olabilir.

Kadın kısırlığının nedeni tüplerin hasarlı ya da tıkalı olması ise, tüp bebek tedavisi veya cerrahi müdahale gibi tedaviler düşünülebilir. Ancak, her durum kişiye özel olduğu için, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmanız önerilir.

Rahim ağzı problemleri

Rahim ağzı problemleri, yumurtanın rahim içine geçişini engelleyebilir ve bu da kadın kısırlığına neden olabilir. Rahim ağzı problemleri, rahim ağzının açık olmaması, dar olması veya rahim ağzının doğuştan yanlış yerleşimli olması gibi durumlar olabilir.

Rahim ağzının açık olmaması, yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir. Bu durum, rahim ağzının cerrahi olarak açılması gerektirebilir.

Rahim ağzının dar olması, yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi zorlaştırabilir veya engelleyebilir. Bu durum, rahim ağzının genişletilmesi için cerrahi müdahale gerektirebilir.

Doğuştan yanlış yerleşimli rahim ağzı, yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir. Bu durum, rahim ağzının cerrahi olarak düzeltilmesi gerektirebilir.

Alerjik nedenler

Alerjik nedenler, kadın kısırlığına neden olabilecek pek çok faktör arasında önemli bir rol oynamayabilir ancak bazı durumlarda alerjik reaksiyonların vücutta oluşan hormon dengesizliğine veya inflamasyonlara neden olması kadın kısırlığına yol açabilir.

Alerjik reaksiyonlar, kadınlarda adet düzensizliklerine, yumurtlama bozukluklarına veya infertiliteye yol açabilir. Örneğin, alerjilerin neden olduğu inflamasyon, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Ayrıca, alerjilerin neden olduğu hormon dengesizlikleri, yumurtalıklarda yumurta büyümesini ve gelişmesini engelleyebilir.

Alerjilerin neden olduğu inflamasyon, rahim içinde yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir. Bu nedenle, alerjilerin neden olduğu inflamasyon, kadın kısırlığına neden olabilir.

Alerjilerin neden olduğu hormon dengesizlikleri, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Bu nedenle, alerjilerin neden olduğu hormon dengesizlikleri, kadın kısırlığına neden olabilir.

Yaş faktörü

Kadın kısırlığında yaş faktörü önemli bir rol oynar. Kadınların yaşlandıkça yumurta rezervleri azalır ve bu da yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Bu nedenle, yaş ilerledikçe kadınların kısırlık riski artar.

Erken menopoz, genellikle 40 yaşın altında ortaya çıkan, yumurtalıkların çalışmasının sona ermesi sonucu oluşur. Bu nedenle, erken menopozda yumurtalıklarda yumurta üretimi azalmıştır ve kısırlık riski artmıştır.

Kadınların yaşlandıkça yumurtalıklarda yumurta üretimi azaldığından, hamile kalmak için daha uzun süre gerekebilir. Ayrıca, yaşlandıkça kadınların yumurta kalitesi de düşebilir, bu da embriyonun gelişimini etkileyebilir.

Yaş faktörünün kadın kısırlığına etkisi, kişiye özel olduğu için, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmanız önerilir. Ayrıca, yaşınız daha ilerlemişse, tüp bebek gibi tedaviler daha yüksek başarı oranları sağlamaktadır.

Stres

Stres, kadın kısırlığına neden olabilecek pek çok faktör arasında önemli bir rol oynayabilir. Stres, vücutta hormon dengesizliklerine veya inflamasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, stres, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir veya rahim içinde yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir.

Stres, adet düzensizliklerine veya yumurtlama bozukluklarına yol açabilir. Örneğin, stres, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Ayrıca, stres, rahim içinde yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir.

Stres, kadın kısırlığına neden oluşu genellikle çok nadir oluyor ve kişiye özel olduğu için, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmanız önerilir. Ayrıca, stres yönetimi veya meditasyon gibi yollarla stresinizi azaltmanız kısırlık tedavisinde faydalı olabilir.