Tüp bebek tedavisi kadına ve erkeğe ait üreme hücreleri vücut dışında döllenerek gerçekleştirilen bir yardımcı üreme tekniğidir. Laboratuvar ortamında sperm ve yumurtanın döllenmesi sonucu elde edilen embriyo anne adayının rahmine yerleştirilerek gebeliğin gerçekleşmesi amaçlanır. 

Tüp Bebek Protokolleri

Tüp bebek tedavisi kısa ve uzun protokol ile uygulanabilir. Kısa protokol dahilinde anne adayının adet periyodundaki ilk günde başlanan GnRHa uygulaması çatlatma iğnesi yapılana kadar devam eder. Adet kanamasının üçüncü gününden itibaren tedaviye FSG ya da hMG ile devam edilir.

Adet döneminin 21. gününde GnRHA uygulamasına başlanan uzun protokolde kanamanın 3. gününde kan testi yapılır. Baskılama sağlanıp sağlanmadığı ve östrojen düzeyinde artış olup olmadığı kontrol edilir. Baskılama sağlandıysa hMG ya da FSH tedavisine başlandığı gibi GnRHa uygulamasına çatlatma iğnesi yapılana kadar devam edilir.

Yumurtaların Uyarılması Aşaması

Bu aşamada hasta kontrol altında tutularak doz ayarlaması östrojen düzeyine göre gerçekleştirilir. Foliküller yeterli büyüklüğe erişmesiyle birlikte anne adayına hCG enjeksiyonu gerçekleştirilir. Uyarı tedavisine başlandıktan sonra sık sık kontrol ve ultrason ile düzenli gözlem yapılması önemlidir. Böylece yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu ihtimali kontrol altına alınabilir, gerekmesi halinde süreç planlaması değiştirilebilir.

Yumurtaların Toplanması Aşaması

hCG hormonu yani çatlatma iğnesi yapıldıktan sonra ortalama 32 ila 36 saat beklenir. En iyi sonucun elde edilmesi için yumurta toplama işlemi belirli saatlerde yapılır. Yumurta toplama işlemi lokal anestezi altında tamamlanır. Alınan sıvıda yumurta olup olmadığı kontrol edilir.

Döllenme

Anne adayından yumurta toplama yapılırken baba adayından da mastürbasyon ya da cerrahi prosedürle sperm alınır. Döllenmenin gerçekleşmesi için her bir yumurta hücresine ortalama 20.000 sperm verilmelidir. Döllenmenin gerçekleşip gerçekleşmediği işlemden 16 ila 18 saat sonra kontrol edilebilir. Bu noktada döllenme sürecinin çift özelinde belirlendiği tekniklerle yapıldığı bilinmelidir. Özellikle erkek kaynaklı infertilite durumunda erkekten yeterli sperm elde edilemezse ICSI tekniği ile spermin yumurta içerisine mekanik olarak yerleştirilmesi mümkün olabilir.

Embriyo Transferi

Embriyo transferi aşaması genellikle döllenmenin 3 - 5. gününde gerçekleştirilir. Bazı durumlarda bu sürenin 6 gün olması mümkündür. Embriyo transferi genellikle 2-4 adet şeklinde yapılmakla birlikte ikiden fazla embriyonun transfer edildiği durumlarda çoğul gebelik meydana gelebilir.

Embriyo transferinin yapılması için hasta muayene pozisyonunda yatırılarak rahim ağzı temizlenir. Kateter içinde getirilen embriyonun rahim içine yerleştirilmesi için ultrasonografiden faydalanılır. Ağrısız bir işlem olması nedeniyle anestezi uygulanması gerekmez.

Uygulamanın ardından anne adayına hormon ilaçları verilerek işlemin desteklenmesi söz konusu olabilir. Transferin 12. gününde gebelik testi yapılarak gebelik oluşup oluşmadığını öğrenmek mümkündür.

Gebelik oluşup oluşmadığını öğrenmek için kan ve idrar testi yapılabilir. Sonuç pozitif olursa 2 gün sonra yeni bir test yapılarak sonuçlar karşılaştırılır. 2 hafta sonra ultrason görüntülemesi yapılarak gebeliğin çoğul olup olmadığı kontrol edilir.